Παροιμίες - Α

Α' που 'χασε το χοίρο του, όλο μουγκριές ακούει.
Άβουλα του Θεού φύλλον 'κι λαΐσκεται. (Ποντιακή)
Αβούλευτο είναι να γενεί χοίρου μαλλί μετάξι, των απανθρώπων τα παιδιά να' χουν τιμή και τάξη. (Παξοί)
Άβρακος βρακί δεν είχε, το 'βαλε και χέστηκε. (Παξοί)
Άβυσσος η ψυχή του ανθρώπου.
Αγάλι αγάλι γίνεται η αγουρίδα μέλι.
Αγάλι αγάλι φύτευε ο γεωργός αμπέλι κι αγάλι αγάλι γίνηκε η αγουρίδα μέλι. (Παξοί)
Αγάλια αγάλια κόνευε, αν θέλεις να προφτάσεις.
Αγάπαγε η Μάρω το χορό βρήκε και άντρα χορευτή.
Αγαπάει ο θεός τον κλέφτη, αγαπάει και το νοικοκύρη.
Αγάπα το γείτονά σου αλλά μη γκρεμίζεις και το φράχτη.
Άγιας Άννης να λογιέσαι και να μη δοξολογιέσαι. (Παξοί)
Αγιά Μαρίνα με τα σύκα και Άγιος Λιας με τα σταφύλια.
Άγιος που δε θαυματουργεί, μηδέ δοξολογιέται.
Αγιούτο στην αδυναμιά. (Παξοί)
αγιούτο : βοήθεια (ενετικό)
Άγνωστοι αι βουλαί του Κυρίου.
Αγοράζει μα δεν πουλεί. (Παξοί)
Άγουρος προξενητής για λόγου του κοιτάει. (Παξοί)
Αγροίκου μη καταφρόνει ρήτορος.
Αγρόν ηγόραζεν. (θρησκευτικό)
Άδειο σακί δε στέκεται, γεμάτο δε λυγάει.
Άδειο σακί ορθό δεν κάθεται. (Παξοί)
Αδέρφια αγαπημένα, κάστρα που δεν παίρνονται.
Αδέρφια ενωμένα, σπίτια ευτυχισμένα. (Παξοί)
Αδερφός, κι ας ειν' κι οχτρός. (Κεφαλονίτικη)
Άδης στον άδη και βρωμάει και τυρίλιας. (Παξοί)
Άδουλος δουλειά δεν έχει, το βρακί του λύει και δένει.
Άδουλος δουλειά δεν είχε το σκοινί λύνει και δένει. (Παξοί)
Άι Βαρβάρα βαρβαρώνει, Άη Σάββας σαβανώνει κι Άη Θανάσης παραχώνει.
Αιθίοπα σμήχεις. (αρχαιοελληνική)
Παρόμοια με: "Τον αράπη κι αν τον πλένεις το σαπούνι σου χαλάς".
Άιρα και κάιρα και κόκκινη μηλιά. (Παξοί)
Άης Αντρέας έφτασε, το κρύο αντρειεύει.
Άη Γιώργη μου ακριβός είσαι.
Ακαμάτης νέος, γέρος διακονιάρης.
Ακόμα δεν τον είδαμε, Γιάννη τον βαφτίσαμε.
Ακόμα δεν τον είδανε και Γιάννη τονε κράξανε. (Παξοί)
Άκουε γέρου συμβουλή και παιδεμένου γνώμη.
Άκουε πολλά και λέγε λίγα.
Ακουέ τα από καρδίας.
Άκουσε γέρου συμβουλή και παιδευμένου γνώση.
Ακριβός στα πίτουρα και φτηνός στ' αλεύρι.
Ακριβοί στα πίτουρα, φτηνοί στα λάχανα.
Αλάργα-αλάργα το φιλί για να έχει νοστιμάδα.
Αλέθει καλά ο μύλος μου.
Αλέθει ο μύλος ό,τι κι αν του ρίξεις. (Παξοί)
Αλήθεια χωρίς ψέματα, φαΐ χωρίς αλάτι. (Παξοί)
Άλλ' αντ' άλλα τα μεγάλα της Παρασκευής το γάλα.
Άλλα είναι τ'άλλα κι άλλο της Παρασκευής το γάλα.
Άλλα λέει η γιαγιά μου, άλλα ακούν τ`αυτιά μου.
Άλλα λόγια ν' αγαπιόμαστε.
Άλλα τα λεγόμενα κι άλλα τα γενόμενα.
Άλλα τα μάτια του λαγού κι άλλα της κουκουβάγιας.
Άλλαι μεν βουλαί ανθρώπων, άλλα δε Θεός κελεύει.
Άλλώς έδοξε τοις θεοίς.
Άλλαξε ο Μανωλιός κι έβαλε τη σκούφια του αλλιώς.
Άλλαξε ο Μανωλιός κι έβαλε τα ρούχα του αλλιώς.
Άλλη η δουλειά του ναύτη, κι άλλη του καντηλανάφτη.
Άλλη καμιά δε γέννησε, μόνο η Μαρία το Γιάννη. (Παξοί)
Αλί από κείνονε που δεν έχει νύχια να ξυστεί. (Παξοί)
Αλί από κείνονε που δεν έχει ποιος να του φυσήξει το μάτι. (Παξοί)
Αλί από κείνονε που λείπει από το γάμο του. (Παξοί)
Αλί από κείνονε που τονε κλείνει η γης. (Παξοί)
Αλί που το 'χει η κούτρα του να κατεβάζει ψείρες.
Αλίμονο του που δεν έχει και θεό δεν έχει. (Παξοί)
Άλλο λάγιο κι άλλο τράγιο. (Παξοί)
Άλλο ο χήρος γείτονας κι άλλο ο γείτονας γουρούνι. (Παξοί)
Άλλο να σ' το λέω κι άλλο να το βλέπεις.
Άλλοι να σε παινεύουνε κι εσύ να καμαρώνεις. (Παξοί)
Άλλοι παπάδες ήρθανε, άλλα Βαγγέλια φέραν.
Άλλοι παπάδες έρχονται, άλλα χαρτιά κρατάνε.
Άλλοι Πάσχα κι άλλοι χάσκα. (Παξοί)
Άλλοι περνώντας κι άλλοι καρτερώντας. (Παξοί)
Άλλοι σπέρνουν και θερίζουν κι άλλοι τρών' και μαγαρίζουν.
Άλλοι τα 'φαγαν τα σύκα κι άλλοι τα πληρώνουνε.
Άλλος βάζει τη φωτιά κι άλλος βρίσκει τον μπελά.
Άλλος γαμεί κι άλλος πλερώνει. (Παξοί)
Άλλος έσπειρε κι άλλος θερίζει.
Άλλος έχει τ' όνομα κι άλλος τη χάρη.
Άλλος σπέρνει και τρυγάει, κι άλλος πίνει και μεθάει.
Άλλος το μακρύ κι άλλος το κοντό.
Άλλος χάσκει κι άλλος μεταλαβαίνει.
Αλλοι τα γένια πεθυμούν, κι άλλοι που τα 'χουνε τα φτυούν.
Αλλού βαρούν τα όργανα κι αλλού χορεύει η νύφη.
Αλλού είν' ο καλόγερος κι αλλού είναι τα ράσα του.
Αλλού ο παπάς κι αλλού τα ράσα του.
Αλλού με τρίβεις δέσποτα, κι' αλλού έχω τον πόνο.
Αλλού με ξείς καλόγηρε κι αλλού με τρώει εμένα.
Αλλού πατάς κι αλλού κοιτάς.
Αλλού τ' όνειρο κι αλλού το θάμα.
Αλλού τα κακαρίσματα κι αλλού γεννούν οι κότες.
Αλλού φωτίζει ο Θεός κι αλλού σκοτίζει. (Παξοί)
Αλλού χτυπάει το νερό κι αλλού αλέθει ο μύλος.
Άλφα Κάπα αντιδαύλι. (Παξοί)
Αλωνάρη με τ' αλώνια και με τα χρυσά πεπόνια.
Άμα βλέπεις τη μάνα κλαις το παιδί. (Παξοί)
Άμα δεις λαγό εμπρός σου, τρεις φορές κάν' τον σταυρό σου.
Άμα δεν έχεις νύχια να ξυστείς, μη περιμένεις άλλον.
Άμα δεν πάει ο Μωάμεθ στο βουνό, πάει το βουνό στον Μωάμεθ.
Άμα δεν περισσέψει πάει να πει πως δεν φτάνει.
Άμα θες σύντροφο άξο, πάρε νύφη από τη Νάξο.
Άμα κι θέλω να φιλώσε ρωτώ που και κα εν το μάγουλο σ'. (Ποντιακή)
Άμα δεν θέλω να σε φιλήσω ρωτώ που είναι το μάγουλό σου.
Άμα φτυείς ψηλά, πέφτει στο πρόσωπο.
Αμαρτία εξομολογουμένη ουκ έστι αμαρτία.
Αμαρτία εξομολογημένη, η μισή συγχωρεμένη.
Αμαρτίες γονέων παιδεύουσι τέκνα.
Άμε διάολε στ' Αρκάδι. (Ρέθυμνο)
Αμ' έπος αμ' έργον.
Αμίλητος σαν ψάρι.
Αμίλητος τρελός, για φρόνιμος περνιέται.
Ανάγκα και θεοί πείθονται.
Ανάθρεψε τον ποντικό να φάει το μαλλί σου.
Αναπέτα πεταλούμ', αλά πέρδικα καλούμ'. (Παξοί)
Ανάποδα, σαν τον κάβουρα.
Άναψε τ' αγίου δυο κεριά και του δαιμόνου πέντε.
Ανεμομαζώματα, διαβολοσκορπίσματα.
Αν βάζεις τον κώλο σου να σου κάνει δουλειά, σκατά δουλειά θα κάνει.
Αν βρέξει ο Μάρτης δυό νερά κι ο Απρίλης άλλο ένα, χαρά σ' εκείνον τον ζευγά πού 'χει πολλά σπαρμένα.
Αν δεν αστράψει, δε βροντά, κι αν δε βροντά δε βρέχει.
Αν δεν βρέξεις κώλο, δεν τρως ψάρι.
Αν δεν βρέξεις πόδι δεν τρως μπαρμπούνι.
Αν δεν δουλέψεις την αυγή, γυμνός θα είσαι τη Λαμπρή.
Γλυκός ο ύπνος το πρωί, γδυτός ο κώλος τη Λαμπρή.
Αν δεν έρθει μοναχή της, μην την καρτεράς την τύχη.
Αν δεν ήταν οι βρωμιές δεν θα πουλούσαν το σαπούνι. (Παξοί)
Αν δεν κλάψει το παιδί, δεν το βυζαίν' η μάνα.
Αν δεν κλοτσήσει ο γάιδαρος, δεν τον ξεφορτώνουν.
Αν δεν κουνήσει η σκύλα την ουρά της, ο σκύλος δεν πάει κοντά της.
Αν δεν λαλήσει ο τζίτζικας, δεν είναι καλοκαίρι.
Αν δεν παινέψεις το σπίτι σου θα πέσει να σε πλακώσει.
Αν δεν το δείχνει η γίδα, το δείχνει το κέρατό της.
Αν είσαι και λελέκι, δεν είσαι και χατζής.
Αν είσαι και παπάς, με την αράδα σου να πας.
Αν έκαναν όλες οι μέλισσες μέλι θα το 'τρωγαν και οι γύφτοι.
Αν έχεις νύχια, ξύσου.
Αν έχεις τύχη διάβαινε και ριζικό καρτέρει.
Αν ήταν η ζήλεια ψώρα, θα κολλούσε όλη η χώρα.
Αν ήταν η δουλειά καλή θα δούλευε κι ο Δεσπότης.
Αν ήταν το βιολί ψωλή, θα το παίζανε πολλοί.
Αν θα ζυμώσεις το ταχύ, από βραδίς κοσκίνα.
Αν ίσως βρέξει ο Τρυγητής, χαρά στον τυροκόμο.
Αν καθίσεις με στραβό, το πρωί θ' αλληθωρίζεις.
Αν κελαηδάει ο γάιδαρος, γκαρίζουν τ' αηδόνια. (Κεφαλονίτικη)
Αν πεθάνω από συνάχι, η πανούκλα μούντζες να 'χει.
Αν ρίξει ο Απρίλης δυο νερά κι Μάρτης άλλο ένα, χαρά σ’ αυτό το γεωργό που ’χει πολλά σπαρμένα.
Αν ρίξει ο Απρίλης δυο νερά κι Μάρτης άλλο ένα, χαρά σ’ αυτό το ζευγά που ’χει πολλά σπαρμένα.
Αν σ' αρέσει μπάρμπα-Λάμπρο ξαναπέρνα από την Άνδρο. (Ιστορική)
Αν τα χάσει ο μήνας δεν τα χάνει ο χρόνος. (Παξοί)
Αν τινάξει ο μυλωνάς, τα ρούχα του κάνει πίτα και κουλούρια. (Παξοί)
Ανδρός χαρακτήρ εκ λόγου γνωρίζεται.
Ανδρών επιφανών, πάσα γη τάφος.
Ανέγνων, έγνων, κατέγνων.
Διάβασα, κατανόησα, καταδίκασα. Η γνωστή φράση του Ιουλιανού του παραβάτη, όταν διάβασε βιβλίο με περιεχόμενο χριστιανικό γραμμένο σε αρχαίους στίχους.
Άνθρακες ο θησαυρός.
Άνθρωπος αγράμματος, ξύλο απελέκητο.
Ανοικοκύρευτος γαμπρός, πάει στους πέντε ανέμους. (Παξοί)
Αντί να βογκάει ο γάιδαρος, βογκάει το σαμάρι.
Αντί να τρίζει η άμαξα, τρίζει ο αμαξηλάτης.
Άντρας ψηλός και άγγελος, κοντός πομπή και γάνα, ψηλή γυναίκα άχαρη, κοντή χαραμαντάνα.
Ανύπαντρος προξενητής, για λόγου του γυρεύει.
Ανύπαντρος σαν παντρευτεί δεν πρέπει να χορεύει, μόνο σακί στον ώμο του κριθάρι να μαζεύει. (Παξοί)
Άξιος είναι στο φαί και γρήγορος στον ύπνο.
Απ' αγκάθι βγαίνει ρόδο κι από ρόδο βγαίνει αγκάθι.
Απ' όλα έχει ο μπαξές.
Απ' όνων εις ίππους.
Το έλεγαν οι αρχαίοι Έλληνες, όταν θέλανε να καταδείξουνε άνθρωπο που αναρριχήθηκε από τα χαμηλά.
Απ' όπου κι αν τον πιάσεις λερώνεσαι.
Απ' τ' αυτί δεν κουτσαίνει τ' άλογο.
Απ' τ' αυτί και στο δάσκαλο.
Απ' τα ψηλά στα χαμηλά.
Απ' την αρχή του Θεριστή, του δρεπανιού μας η γιορτή.
Απ' το διάολο έρχεται τ' αρνί, στο διάολο γυρίζει το τομάρι.
Απ' το κεφάλι βρωμάει το ψάρι.
Το ψάρι βρωμάει απ' το κεφάλι.
Απ' τ' ολότελα, καλή ειν' κι η Παναγιώταινα.
Απ' το σπίτι κι η τιμή, απ' το σπίτι κι η πομπή. (Παξοί)
Απ' το χέρι ως το στόμα είναι πολύς καιρός ακόμα.
Απ' τον Άννα στον Καϊάφα.
Απέξω κούκλα κι από μέσα πανούκλα.
Άπιαστα πουλιά, χίλια στον παρά.
Άπλωνε το πόδι σου, κατά το πάπλωμα σου.
Από Αύγουστο χειμώνα κι από Μάρτη καλοκαίρι.
Από δήμαρχος, κλητήρας.
Από κύλικος μέχρι χειλέων πολλά πέλει.
Από μικρό κι από τρελό μαθαίνεις την αλήθεια.
Από τρελό κι από παιδί μαθαίνεις την αλήθεια.
Από ζουρλό και μεθυστή μαθαίνεις την αλήθεια.
Από μικρός στα βάσανα.
Από μουλωχτά σκυλιά να φοβάσαι.
Από μυλωνάς δεσπότης.
Από πίτα που δεν τρως, τι σε μέλει κι αν καεί.
Από ρόδο βγαίνει αγκάθι κι από αγκάθι βγαίνει ρόδο.
Από τα μετρημένα τρώει ο λύκος. (Παξοί)
Από την πόλη έρχομαι και στην κορφή κανέλλα.
Από την πόρτα σου περνώ, βήχω και ξεροβήχω, και αν δε μ'ανοίξεις για να μπω, σου κατουρώ τον τοίχο.
Από την Σκύλλα στη Χάρυβδη.
Από το ένα αυτί μπαίνει κι απ' το άλλο βγαίνει.
Απόκριες στο σπίτι σου και Λαμπριά όπου λάχει. (Παξοί)
Απορία ψάλτου, βηξ.
Απρίλης-γκρίλης. (Παξοί)
Αρβανίτη αν κάνεις φίλο, κράτα και κανένα ξύλο.
Αργά-αργά τα όργανα κι αρχοντικός ο γάμος.
Αργεί ο Θεός και σκάει ο φτωχός.
Αργία μήτηρ πάσης κακίας.
Άρες μάρες κουκουνάρες.
Άρκον σα ξύλα έστειλαν, και γρίζεψεν το δάσος. (Ποντιακή)
Άρμεγε λαγούς και κούρευε χελώνες.
Άρτσι, μπούρτζι και λουλάς.
Άρτσι πέλαο μ΄ έριξε. (Παξοί)
Αρχή σοφίας, φόβος Κυρίου.
Αρχηγού παρόντος πάσα αρχή παυσάτω.
Αρχή άνδρα δείκνυσι.
Αρρώστου χείλη φαίνονται και νηστικού μαγούλες.
Ας με λένε Βοϊβοντίνα κι ας ψοφώ από την πείνα.
Ας μπαίνει ο κόσμος κι ας λέει ο κόσμος. (Παξοί)
Ας πηδάμε κι ας γελάμε για να λεν πως δεν πεινάμε.
Ασθενής και οδοιπόρος αμαρτίαν ουκ έχει.
Άσπρα μαλλιά στην κεφαλή... κακά μαντάτα στην ψωλή. (σκωπτικό-χιουμοριστικό)
Άσπρα στο πουγκί, ψάρια στο βουνί.
Άσπρος γεννιέται ο κόρακας και μαύρος κατανταίνει. (Παξοί)
Άσχημέ μου στρώσε τάβλα, όμορφέ μου τι θα φάμε. (Παξοί)
Αυγό να πάρεις απ' αυτόν δεν έχει κρόκο μέσα.
Αύγουστε, καλέ μου μήνα, να 'σουν δυο φορές τον χρόνο.
Αυτά που θες ξενέρωτος, τα κάνεις μεθυσμένος.
Αυτός είναι βίος και πολιτεία.
Αυτός είναι απ' του διαόλου τη μάνα.
Αφεντικά και δούλοι, το ίδιο ούλοι. (με αρνητική διάθεση)
Αφές αυτοίς. Ου γαρ οίδασι τί ποιούσι.
Αφήνω γεια τση φτώχειας. (Παξοί)
Άφησε το γάμο και πήγε για πουρνάρια.
Αφού έκαμες την εκκλησιά κάμε και τ' άγιο βήμα.
Αχάριστο ευλογείς, νεκρό δανείζεις.
.
.

Επιστροφή – ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ

.
.